Ο οπλαρχηγός Δ.Νταλίπης - Νταλίπης

Loading color scheme

Ο οπλαρχηγός Δ.Νταλίπης

Αρχικά ο Δημήτριος Νταλίπης πήρε μέρος το 1903 στην εξέγερση του Ίλιντεν. Στη συνέχεια όμως, αντιληφθείς τον ανθελληνικό σκοπό των δήθεν απελευθερωτικών σωμάτων, διαχώρησε τη θέση του από την ΕΜΕΟ. Συνεργάστηκε τότε με το σώμα του Κώττα Χρήστου, του οποίου έγινε υπαρχηγός, μετά τον θάνατο του Σπύρου Παρασκευΐδη από το χωριό Λαιμός. Στη συνέχεια συμμετείχε στον αγώνα στο πλευρό του Παύλου Μελά, μέχρι και τον θάνατο του τελευταίου το 1904.

1903 - Η εξέγερση του Ίλιντεν

Τον Σεπτέμβριο του 1903, ο Δημήτριος Νταλίπης μαζί με τον Σίμο Αρμεντσιώτη, είχαν πιάσει στην Χαλάρα (Ποσδιβίτσα) τον κομιτατζή Παπατράικωφ και τον εξετέλεσαν στην ίδια θέση όπου αυτός είχε διατάξει την σφαγή του εφημερίου του χωριού Παπαηλία και του προκρίτου Γιάμτση. Και ήταν τότε το περιβόητο Ίλιντεν σε όλη την ένταση του. Την σφαγή την έκαναν για εκδίκηση, γιατί τον Αύγουστο του ιδίου χρόνου, οι Τσακαλάρωφ και Κλιάτσεφ με 450 άνδρες - καθ΄ομολογία του Κλιάτσεφ – κύκλωσαν το Βατοχώρι (Μπρεόνιτσα), έκαψαν το σπίτι του Ιωάννη Ζάικου, σκότωσαν τον πατέρα και αδερφό του, επίσης τον Μουχτάρη και αγροφύλακα του χωριού γιατί ήταν συνεργάτες του Κώττα.

1904 - Ο Δημήτριος Νταλίπης στην Αθήνα

Οι δύο τους – Νταλίπης, Αρμεντσιώτης – έμειναν οι μοναδικοί πιστοί σύντροφοι του Κώττα μέχρι την ημέρα της σύλληψης του Κώττα στις 19-06-1904, οπότε ο Δημήτριος Νταλίπης κατέβηκε στην Αθήνα. Από την Αθήνα ξαναγύρισε στις 17 Οκτωβρίου 1904, μαζί με το υπό τον Γεώργιο Κατεχάκη (Ρούβαν) σώμα, υπηρετήσας ως Καπετάνιος. Στις 13 Νοεμβρίου 1904 το σώμα του Γεωργίου Κατεχάκη (Ρούβα) επιτέθηκε κατά του Σκλήθρου (Ζέλενιτς) όπου εγένετο ο μεγάλος γάμος, στον οποίο θα παρευρίσκοντο οι σημαντικότεροι Βούλγαροι. Στη μάχη αυτή πρωτοστάτησε ο Νταλίπης και ο Κιουτσούκης από την Κοζάνη. Οι δύο τους, επειδή ήταν άριστοι σκοπευτές, τοποθετήθηκαν έξω από το σπίτι του αδερφού του Παπά όπου θα γινόταν ο γάμος και σκότωσαν όλους όσους επιχείρησαν να σωθούν πηδώντας από το παράθυρο.

1905 - Το αντάρτικο - Αρχηγός του δικού του σώματος

Στη συνέχεια μετέσχε στις συμπλοκές Ζελόβου (Ανταρτικό) μαζί με τους Παύλο Κύρου και Γεώργιο Κατεχάκη, το 1905, κατά τις οποίες ανέπτυξε πρωτοβουλία και  δράση, άξια θαυμασμού για την ριψοκίνδυνη γενναιότητά του. Τον Νταλίπη ο αρχηγός του - Γεώργιος Κατεχάκης (Ρούβας) - τον εκθειάζει σε πολλές επιστολές του (επιστολές Κατεχάκη 8/11/1938). Συνεργάστηκε ακόμα με τον Ευθύμιο Καούδη και Ιωάννη Καραβίτη. Μετά την ασθένεια του Γεωργίου Κατεχάκη (Ρούβα) από κήλη, ο Νταλίπης ετέθη υπό τις διαταγές του αρχηγού Γεωργίου Τσόντου (Βάρδα), μαζί με τους άλλους δύο ντόπιους Λάκη Πύρζα και Παύλον Κύρου, μέχρι τις 6 Ιουνίου 1905. Στο διάστημα αυτό μετέσχε στις συμπλοκές του Ζελόβου, Πρέσπας, Μπούκοβικ, στη συνέχεια δε βγήκε στις 17 Ιουλίου 1905 με δικό του σώμα.

1905 - Οι συμπλοκές & η παραμονή στα βουνά των Κορεστίων

Σε συνεργασία με τον Γεώργιον Τσόντο (Βάρδα) μετέσχε των συμπλοκών στις 25 Αυγούστου 1905 στην Πρέσπα και την 30ην Αυγούστου 1905 στο Γαύρο (Γκαμπρέσι). Από την εποχή αυτή, ο ρόλος του Βάρδα σαν αρχηγού ήταν περισσότερο συντονιστικός, σχετικά με τη δράση των πολλών ομάδων που δρούσαν στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1905 οδήγησε τους επιστρέφοντες στην Ελλάδα Γύπαρην και Σκλαβούνον με τα σώματα τους μέχρι το Κωσταράζι. Από τότε παρέμειναν στα βουνά των Κορεστίων οι ντόπιοι καπεταναίοι Δημήτριος Νταλίπης και Παύλος Κύρου, ολίγον ανεξάρτητοι, γιατί φαίνεται δεν τα πήγαιναν καλά με τον Βάρδα. Τον χειμώνα 1905-1906 έφυγαν και οι δύο στην Ελλάδα.

1906 - Ο διορισμός του Δ.Νταλίπη ως οπλαρχηγού

Την άνοιξη του 1906 ξαναγύρισαν πάλι στα Κορέστια, με κοινό δικό τους σώμα, ενωμένοι πια και αχώριστοι καπεταναίοι. Με απόφαση του ανωτάτου Συμβουλίου του Ελληνικού Μακεδονικού Κομιτάτου, ο Δημήτριος Νταλίπης διορίσθηκε οπλαρχηγός στη περιφέρεια των Κορεστίων, όπου η κατάσταση το 1906 ήταν πολύ δύσκολη. Οι κομιτατζήδες είχαν πληθύνει και τα δικά μας δυναμικά στελέχη στα χωριά είχαν εξοντωθεί ή απομακρυνθεί. Μόνον οι δύο ντόπιοι οπλαρχηγοί Νταλίπης και Κύρου, κατόρθωσαν να κρατηθούν  γιατί γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα, γνώριζαν το έδαφος και τη γλώσσα, η δε εντοπιότης τους ασκούσε ψυχολογικό παράγοντα στους χωρικούς.

Οι συγκρούσεις την Άνοιξη και το Καλοκαίρι του 1906

Οι συγκρούσεις την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1906 με τους κομιτατζήδες ήταν συνεχείς. Έτσι δινόταν η εντύπωση, στους καταπτοημένους κατοίκους των χωριών, ότι δεν σταμάτησε η δράση των Ελληνικών σωμάτων. Το Βουλγαρικό κομιτάτο με κάθε θυσία επεδίωκε να εξοντώσει τους δύο αυτούς πολύπειρους οπλαρχηγούς και εθνικούς στυλοβάτες των Κορεστίων. Μία ημέρα ειδοποιούν τον τουρκικό στρατό, ότι οι αντάρτες είναι λημεριασμένοι στην Γκολίνα Πισοδερίου. Αμέσως κατευθύνθηκε προς τα εκεί  πολυάριθμος στρατός αναπτυχθείς σε τάξη ακροβολισμού. Οι Βούλγαροι με επικεφαλής τους Καρσάκωφ και Μήτρο Βλάχο είχαν καταλάβει την αντίθετη πλευρά για να τους βάλουν στη μέση. Οι αντάρτες μη θέλοντας να συγκρουσθούν με τον τουρκικό στρατό, πήραν τον κατήφορο προς τις «Βαλανιδιές».

Παιδικά Χρόνια

Ο θάνατος του Δημήτρη Νταλίπη